Puls zaraz obok ciśnienia tętniczego jest podstawowym wskaźnikiem stanu naszego serca. Dodatkowo, aby go zmierzyć wystarczy tylko zegarek/stoper i nasze własne palce, tak więc każdy może skontrolować sobie puls, choćby i w tej chwili.
Prawidłowy puls jest różny dla różnych grup wiekowych.
Więc jaki jest prawidłowy puls?
Dla noworodka jest to 130 uderzeń na minutę, puls dzieci waha się w granicach 100 uderzeń, u młodzieży jest to 80, puls dorosłych utrzymuje się w granicach 70 uderzeń na minutę, a serce osób starszych bije zwykle w okolicy 60 uderzeń na minutę.
U zdrowego dorosłego tętno nie powinno być wyższe niż 70-75 uderzeń na minutę, ważne jednak, aby pomiaru dokonywać w stanie spoczynku, gdy jesteśmy zrelaksowani. Puls mierzony po wysiłku fizycznym będzie wyższy, podobnie jak tętno zaraz po posiłku lub w stanie wzburzenia emocjonalnego.
Dlatego dla prawidłowego wykonania pomiaru należy zadbać o to, by być wyciszonym i spokojnym.
O czym świadczy podwyższony puls w stanie spoczynku?
Cóż, jest to na pewno wskaźnik nieprawidłowości w układzie sercowo-naczyniowym.
Najczęstszą przyczyną podwyższonego tętna jest wysoki poziom cholesterolu i wynikająca z niego miażdżyca, która zwężając ścianki naczyń zmusza serce do wytężonej pracy.
Zwiększony poziom cukru we krwi sprawia, że krew jest gęstsza, a to z kolei powoduje, że serce musi bić mocniej i szybciej, aby utrzymać ten sam poziom natlenienia tkanek – stąd właśnie nie konieczność odczekania po zjedzeniu posiłku z pomiarem tętna.
Według badań, nawet niewielki ale stale utrzymujący się wzrost poziomu cukru we krwi, podnosi tętno o 3-5 uderzeń na minutę.
Biorąc pod uwagę ilość uderzeń serca na minutę, wyróżniamy dwa stany patologiczne – tachykardię – gdy serce bije za szybko, i bradykardię, gdy akcja serca jest spowolniona.
Najczęstszymi objawami tachykardii są ból i ucisk w okolicy mostka, bóle głowy, zmęczenie, duszności, zawroty głowy i zimne poty. Objawy te pojawiają się zwykle przy nagle występującej tachykardii – np podczas stresu lub po maksymalnym wysiłku. Jeśli wzrost tętna postępuje stopniowo – na przykład z powodu postępującej miażdżycy, może się zdarzyć, że przez dłuższy czas nie będziemy odczuwali żadnych objawów. Pojawią się one dopiero przy bardzo podwyższonych wartościach tętna.
Bradykardia pojawia się rzadziej i zwykle świadczy o poważnych zaburzeniach pracy naturalnego rozrusznika serca, lub jest objawem choroby ogólnoustrojowej – na przykład tocznia, niedoczynności tarczycy czy gorączki reumatycznej.
Bradykardia bywa również efektem ubocznym stosowania niektórych leków.
Niewyjaśniona bradykardia powinna być zawsze powodem do kontroli kardiologicznej.
Fizjologicznie bradykardia występuje w spoczynku u wyczynowych sportowców, którzy na skutek treningu mają mocniej rozbudowany cały układ oddechowo-krążeniowy.
Jeśli zaś chodzi o prawidłowe i bezpieczne tętno podczas wysiłku, to oblicza się je poprzez odjęcie swojego wieku od wartości 220. I tak na przykład dla 40 latka bezpiecznym tętnem wysiłkowym będzie 180, dla 30 latka 190 a dla 60 latka 160 uderzeń na minutę.
